ZAKON O BEZBEDNOSTI SAOBRAĆAJA NA PUTEVIMA: Šta se (ne) sme sa probnom vozačkom dozvolom?

Da počnete da učite vožnju, možete već sa 16, dozvolu možete da steknete sa navršenih 17, ali u prvu samostalnu vožnju bez nadzora starijeg i iskusnijeg vozača, možete tek sa navršenih 19 godina života – tako je zakon regulisao status mladih vozača koji nakon prvog položenog vozačkog ispita dobijaju probnu vozačku dozvolu.

Da bi se neko obučio za vožnju, kako je predvideo domaći Zakon o bezbednosti saobraćaja na putevima  ("Sl. glasnik RS", br. 41/2009, 53/2010, 101/2011, 32/2013 - odluka US, 55/2014, 96/2015 - dr. zakon, 9/2016 - odluka US, 24/2018, 41/2018, 41/2018 - dr. zakon, 87/2018, 23/2019, 128/2020 - dr. zakon, 76/2023 i 19/2025), auto-školu može da upiše već sa navršenih 16 godina života. Međutim, čak i da je, na primer, u narednih par meseci nakon svog 16. rođendana završio i teorijsku i praktičnu obuku, odnosno, časove vožnje, na polaganje vozačkog ispita ne može da izađe pre svog sledećeg rođendana, odnosno, dok nema navršenih 17 godina.

U teoriji, mlada osoba koja uspešno položi vozački ispit u trenutku kada ima 17 godina i jedan dan, za volan četvorotočkaša može da sedne i da se uključi u saobraćaj već sledećeg dana - ako joj tada vozačka dozvola bude izdata.

Međutim, reč je o probnoj vozačkoj dozvoli, pa se teorija u praksu može sprovesti samo uz striktno poštovanje svih obaveza i ograničenja koje sa sobom nosi probna vozačka dozvola.

Probna vozačka dozvola, kako je propisao Zakon, izdaje se “licu koje prvi put položi vozački ispit za upravljanje motornim vozilima kategorije A1, A2, A, B1 i B”.

Dok kategorija A obuhvata motocikle, a kategorija B1 su, kako je definisano, “teški četvorocikli”, kategorija B za koju se obučava najveći broj mladih, obuhvata “motorna vozila čija najveća dozvoljena masa nije veća od 3.500 kg i koja nemaju više od osam mesta za sedenje ne računajući sedište za vozača”.

Posedovanje probne vozačke dozvole, koja ima svoj rok važenja, podrazumeva niz obaveza i ograničenja.

Pa tako, kada je reč o obavezama, za one koji su prvi put položili vozački ispit sa navršenih 19 godina, probna vozačka dozvola važi dve godine.

Za one koji su vozački ispit prvi put položili još kao mlađi, dakle kao 17-godišnjaci ili kao 18-godišnjaci, probna vozačka dozvola važi dok ne navrše 21. godinu života.

Postoji, međutim, i izuzetak. To su učenici srednjih stručnih škola, koji se obrazuju za obrazovni profil vozač motornih vozila i koji su položili vozački ispit za upravljanje vozilima C i CE kategorije. Njima se probna vozačka dozvola za upravljanje vozilom kategorije B izdaje sa rokom važenja od jedne godine.

Šta se ne sme u vožnji sa probnom vozačkom dozvolom?

Vozač koji ima probnu vozačku dozvolu ne sme da upravlja vozilom brzinom većom od 110 km/h na autoputu, 90 km/h na motoputu, a na ostalim putevima brzinom većom od 90% od brzine koja je dozvoljena na delu puta kojim se kreće.

Ne sme da otpočne i upravlja motornim vozilom ukoliko ima u organizmu alkohola, odnosno, psihoaktivnih supstanci, niti sme da upravlja motornim vozilom u periodu od 23 do 6 časova.

Ne sme za vreme vožnje da koristi telefon, odnosno druge uređaje za komunikaciju, odnosno opremu koja omogućava telefoniranje bez angažovanja ruku.

Ne sme da upravlja vozilom kategorije B čija snaga motora prelazi 80 kW, osim ako je pod nadzorom člana porodice, koji se nalazi u tom vozilu i koji ima važeću vozačku dozvolu za upravljanje vozilom kategorije B u trajanju od najmanje pet godina.

Takođe, vozač koji ima probnu vozačku dozvolu za upravljanje vozilom kategorije B, dok ne navrši 18 godina života, ne sme da upravlja vozilom bez nadzora lica koje se nalazi u tom vozilu i koje ima važeću vozačku dozvolu za upravljanje vozilom kategorije B u trajanju od najmanje pet godina.

Vozač može prevoziti najviše tri lica, uključujući i lice koje vrši nadzor.

Konačno, motorno vozilo kojim upravlja vozač koji ima probnu vozačku dozvolu, mora biti označeno posebnom oznakom „P”, koja mora biti na vidljivom mestu sa prednje i zadnje strane vozila.

Izvor: Vebsajt Blic, Predrag Vujanac, 26.6.2025.
Naslov: Redakcija